Ngày nay, cùng với xu thế giao lưu hội nhập, sự phát triển của Internet… là sự xuất hiện ngày càng nhiều các tác phẩm, bộ phim, bài hát nước ngoài. Đôi khi bạn nghe một bài hát tiếng Anh giai điệu rất hay, phù hợp với tâm trạng nhưng đã bao giờ bạn thực sự hiểu ý nghĩa lời bài hát đó chưa? Bài hát nói về ai? Bài hát muốn truyền tải thông điệp gì?
Chính vì lẽ đó mà hiện nay bên cạnh các bài hát nước ngoài luôn kèm theo lời dịch sang tiếng Việt. Nhưng một thực tế là hầu hết các bài hát khi được dịch sang tiếng Việt còn rất khô khan, cứng nhắc hay có quá nhiều bản dịch lời bài hát mà chúng ta không biết bản dịch nào chất lượng nhất. Hãy thử xem xét ví dụ sau:
Ví dụ một đoạn trong lời bài hát: A little love
“you make me cry
make me smile
make me feel that love is true
you always stand by my side
i don't want to say goodbye “
Nhưng có nhiều cách dịch như:
“Anh khiến em khóc
rồi anh làm em cười
Anh cho em cảm nhận tình yêu ấy là thật
Anh luôn đứng vững vàng bên em
Và em chẳng muốn nói lời tạm biệt đâu”
Hay:
“Cậu khiến tớ khóc
Làm cho tớ cười
Làm cho tớ cảm nhận được một tình yêu chân thành
Cậu luôn ở bên tớ
Tớ không bao giờ muốn nói lời tạm biệt.”
Và:
bạn khiến tôi khóc
làm cho cho cười
làm cho tôi cảm nhận được tình yêu chân thành
bạn luôn ở cạnh bên tôi
tôi không bao giờ muốn nói lời tạm biệt
Xem xét 3 bản dịch trên, chúng ta thấy hầu hết các bản dịch lời bài hát đều có nội dung khá sát nhau. Tuy nhiên, dựa vào hoàn cảnh, tình huống, người đối thoại khác nhau…thì có những ngôi dịch khác nhau “you” có thể là “anh”, “bạn”, “cậu”…yếu tố khác nhau này không đánh giá được bản dịch nào hay, ý nghĩa mà nó thể hiện ở sự thêm bớt câu từ, sử dụng từ, và cách diễn đạt chúng như thế nào. Có rất nhiều bản dịch, người dịch dịch word- by-word, dịch nguyên văn…điều này không sai nhưng nó khiến cho lời bài hát trở nên khô cứng, không bay bổng… giảm đi phần nào giá trị tác phẩm đôi khi trở thành nhứng sai sót không đáng có. Cho nên, để bài hát mang một giá trị nghệ thuật đích thực, người dịch không chỉ giỏi ngoại ngữ mà còn là người hiểu biết, có tâm hồn bay bổng, lãng mạn….
Người dịch: Thu Hường